De industrie in Limburg is een patiënt in kritieke toestand

Het gewicht van de industrie in de Limburgse economie is nagenoeg gehalveerd in nauwelijks 20 jaar tijd. Op Vlaams-Brabant na tuimelde onze provincie van de meest industriële regio naar de minste in Vlaanderen. Dat blijkt uit onderzoek van VKW Limburg aan de hand van de regionale indicatoren van de Nationale Bank.

Aanleiding is de herhaalde oproep om onze industrie - het hart en de longen van de economie - opnieuw enige ademruimte te geven. Het is niet de eerste keer dat VKW hierover aan de alarmbel trekt. Maar dit keer gaat het om een onvervalste noodkreet.

Hoofdconclusies:

• Aandeel maakindustrie in de Limburgse economie kreeg nieuwe forse klap in 2023
• Gewicht industriële sector in Limburg nagenoeg gehalveerd op twintig jaar tijd
• Limburg van meest naar minst industriële regio in Vlaanderen (op Vlaams-Brabant na)
• Regionaal marktaandeel Limburg in Belgische industrie sinds 2003 gedaald van 9,1% naar 6,4%
• Sterke groei toerisme, logistiek en diensten kan industrieel verlies onvoldoende compenseren
• Aandeel van de Limburgse regio in de gehele Belgische economie gedaald van 6,48% naar 6,16%
• Ondanks sterke inhaaloperatie blijft dienstensector in Limburg van alle provincies nog altijd het kleinst in verhouding tot regionaal economisch gewicht

Bijna halvering

Terwijl in 2003 de industrie in Limburg nog goed was voor een aandeel van 29,5 procent van de totale Limburgse economie, is dat in twintig jaar tijd teruggezakt tot een aandeel van 15,7 procent. Dat is bijna een halvering. Daardoor is het Limburgse marktaandeel in de Belgische industrie sinds 2003 gedaald van 9,1 procent naar 6,4 procent, een terugval met 30 procent.

Een sterke industriële basis is onmisbaar voor elke economie. Dit moet op alle niveaus alarmbellen doen afgaan. Ook in de rest van Vlaanderen zien we eenzelfde beweging. Maar nergens is het gewicht van de industrie zodanig verschrompeld als in Limburg. Terwijl Limburg ruim 20 jaar geleden nog de meest geïndustrialiseerde regio van Vlaanderen was, is nu - op Vlaams-Brabant na - het belang van de industrie in de lokale economie nergens zo klein als in Limburg.

Totale economie

Erger, de verschrompeling van de Limburgse industrie trekt ook de hele Limburgse economie - relatief gezien - mee naar beneden. In 2003 was de Limburgse economie nog goed voor 6,48 procent van de hele Belgische economie. Twintig jaar later is dat teruggevallen tot 6,16 procent. “Dat lijkt een klein verschil, maar is zeer betekenisvol als je ziet dat de andere Vlaamse provincies hun aandeel in die 20 jaar wél hebben zien groeien. Vlaams-Brabant zag zijn gewicht zelfs met 15 procent toenemen in diezelfde periode”.

Opvallend is voorts dat de industrie in heel Vlaanderen vooral de jongste jaren opnieuw een flinke tik heeft gekregen. En opnieuw is de terugval het hevigst in Limburg. “Zeker zijn we niet, maar volgens ons heeft dat wellicht te maken met de energiecrisis in 2022. De maakindustrie is met name een erg energie-intensieve sector.”

We hebben in Limburg een sterke inhaalbeweging gemaakt in andere sectoren, zoals toerisme, logistiek en diensten. De inhaalbeweging in de diensten is ongezien: een groei met 185 procent. Het toerisme in Limburg groeide in diezelfde periode met 164 procent, de horeca met 166 procent. Dat is telkens bijna een verdriedubbeling. Handel en logistiek groeiden met respectievelijk 125 en 133 procent. Het gaat om cijfers in lopende prijzen, dus zonder correctie voor inflatie. Zelfs de primaire sector (landbouw) groeide nog met 85 procent. De bouwsector, traditioneel één van de sterkhouders van de Limburgse economie, tekende een groei in absolute termen van 136 procent op.

Maar voor de industrie zijn de cijfers ronduit ontgoochelend. In absolute termen groeide de bruto toegevoegde waarde van de Limburgse industrie met amper 8 procent: van 4,815 miljard euro in 2003 tot 5,201 miljard in 2023. Ook dat duidt op een forse achteruitgang van het gewicht van de industrie. “Hoe goed Limburg het ook deed in toerisme, logistiek en diensten, het was niet voldoende om de terugval van de industrie te compenseren.”

Kritieke toestand

“De industrie in onze regio is niet langer een zorgenkind, het is een patiënt in kritieke toestand”, vat Ruben Lemmens de analyse samen. “De cijfers zijn hard, maar zijn wat ze zijn. Logistiek mag dan zeer sterk zijn gegroeid, er moeten nog altijd producten gemaakt worden. Een sterke industriële basis is onmisbaar voor elke economie. Dit moet op alle niveaus alarmbellen doen afgaan. Willen we onze welvaart behouden, dan zijn een doortastend beleid en gerichte inspanningen nodig op elk niveau: federaal, Vlaams, provinciaal en lokaal. We moeten niet enkel naar boven (Europa) kijken.”

Vereende krachten

Limburg heeft in het verleden al verschillende slagen moeten incasseren en uit het dal moeten kruipen, denk maar aan de sluitingen van de mijnen, Philips en Ford. “En telkens is het ons gelukt, met vereende krachten”, benadrukt Lemmens. “We zullen opnieuw met z’n allen - beleidsmakers op alle niveaus, werkgevers en werknemers, en economische actoren zoals de POM, LRM en de (hogere) onderwijsinstellingen - aan dat zeel moeten trekken.”

Download het volledige persdossier hier.