CONCLUSIES

• In de voorbije 12 maanden bleef de jobgroei bij de Limburgse bedrijven licht positief en op een gelijk relatief laag niveau als het jaar voordien. 
  • In 30% van de bedrijven steeg de tewerkstelling, in 23% daalde het personeelsaantal.
  • Jobgroeisaldo = saldo van % bedrijven met meer personeel minus % bedrijven met minder personeel = +7%
    • zeer lichte stijging in vergelijking met 1 jaar geleden (+6%), wat toen het laagste jobgroeisaldo in 8 jaar was (buiten de -8% in 2020)
    • pak minder goed dan 1 jaar geleden verwacht (+21%).
  • Industriële tewerkstelling kreeg hardere klap dan verwacht (jobgroeisaldo zakte weg tot -8%). Jobgroeisaldo bouw keerde terug positief.
  • Diensten en groothandel bleven sterkhouders. Dat geldt ook voor de kleinere KMO’s: status quo jobgroeisaldo verbergt groot verschil met de grote bedrijven.
    
    
• Maar voor de komende 12 maanden blijven de Limburgse bedrijven opvallend veel positiever over de vraag naar extra arbeidskrachten.
  • 32% verwacht toename van tewerkstelling in het bedrijf, terwijl slechts 14% een daling in het vooruitzicht stelt
  • Verwacht jobgroeisaldo = saldo % bedrijven met verwachte stijging personeel minus % bedrijven dat daling verwacht = +18%
    • slechts heel lichte tempering in vergelijking met verwachting jaar geleden (+21%)
    • maar een heel stuk positiever dan de voorbije 12 maanden (+7%).
  • Bouwbedrijven meest optimistisch (+29%), maar ook productiebedrijven opvallend positief (+14%). Klein- én groothandel stellen daarentegen verwachtingen naar beneden bij, zelfs in vergelijking met de voorbije 12 maanden. Dienstenbedrijven blijven ruim in de plus, maar temperen verwachtingen toch enigszins.
  • Hoe kleiner bedrijven, hoe hoger het verwachte jobgroeisaldo voor de komende 12 maanden. De kleinste bedrijven zijn hierop evenwel de uitzondering. 

• Ondanks minder dan verwachte jobgroei heeft bijna 2 op 3 Limburgse bedrijven vandaag één of meerdere vacatures openstaan.
  • Gemiddeld staan er per bedrijf bijna 3,2 vacatures open.
  • Dat is er 1,6 minder dan vorig jaar en het laagste cijfer sinds 2017 (zonder coronajaar 2020).
  • Bijna helft Limburgse bedrijven (44%) heeft 2 of meer vacatures open staan.
  • Bijna 1 op 7 zoekt meer dan 5 nieuwe collega’s.
    
    
• 1 op 4 Limburgse bedrijven geeft aan vandaag tijdelijke werkloosheid om economische redenen toe te passen. Naar verwachting is dat over zes maanden zelfs 3 op 10. 
  • Op het moment van bevraging ging het bij 5% van de bedrijven om ‘vrij veel tot veel’ economische werkloosheid en bij 20% in ‘eerder beperkte mate’. Samen deed 25% van de bedrijven beroep op economische werkloosheid. Vorig jaar was dit nog maar 20%. Bij de productiebedrijven is dit zelfs bijna de helft: 46%. Ook de grotere bedrijven zitten daarrond.
  • Verwacht wordt dat het volume aan economische werkloosheid binnen het bedrijf wel enigszins zal afnemen. 19% van de bedrijven die vandaag economische werkloosheid inroepen, stelt te verwachten dat dit voor hun bedrijf over 6 maanden nog meer het geval zal zijn, maar 24% gaat uit van minder (saldo -5%).
  • Echter: 7% van de bedrijven met vandaag géén economische werkloosheid verwacht dat over 6 maanden wel. In de groothandel is dit 12%.
  • Dat betekent dat in totaal 30% van de bedrijven verwacht over 6 maanden met economische werkloosheid geconfronteerd te zijn.
    
    
• De arbeidsmarktkrapte daalt maar zeer licht.
  • Nog steeds ondervindt 74% van de bedrijven moeilijkheden om vacatures ingevuld te krijgen. Vorig jaar was dit nog 82%.
  • Spreiding tussen de sectoren wordt groter. Arbeidsmarktkrapte blijft met 85%  het sterkst in bouwsector. Ook bij de productiebedrijven zien we slechtst een minimale daling tot 79%.
  • De groothandel geeft wél aan een ontspanning te merken: 59% is de laagste score van alle sectoren. Ook in de detailhandel en de dienstensector ligt het cijfer zo’n 10 procentpunt lager dan vorig jaar.
  • Sterkste relatieve afname zien we bij de kleine bedrijven, vanaf 20 werknemers gaat het echter nog steeds om (ruim) meer dan 4 op 5 bedrijven. Ook 80% bij de groeibedrijven, zij die de komende 12 maanden willen groeien op vlak van personeel.
  • Nauwelijks ontspanning qua arbeidsmarktkrapte in Noord-Limburg en het Maasland, Zuid-Limburg blijft met 84% de ranking aanvoeren.
    
    
• Door de hogere verwachtingen op vlak van jobgroei voor de komende 12 maanden, weinig hoop op verdere verbetering op vlak van arbeidsmarktkrapte:
  • 11% vond jobinvulling afgelopen jaar makkelijker dan jaar geleden
  • 12% verwacht dat dit makkelijker wordt de komende 12 maanden
  • 25% is overtuigd dat moeilijkheden daarentegen zullen toenemen.
    
    
• Wel denkt 4 op 10 bedrijfsleiders dat de economische terugval extra kansen biedt om meer of gemakkelijker talent aan te trekken.
  
  
• Aanhoudende arbeidsmarktkrapte niet zonder gevolgen:
  • Remt groei van 2 op 3 Limburgse bedrijven
  • Meest uitgesproken in de bouwsector (3 op 4).
    
    
• De drempels waar bedrijven op botsen bij het vlot kunnen invullen van vacatures zijn niet alleen maar te weinig kandidaten.
  • 54% van de bedrijven waar dit niet vlot lukt geeft inderdaad aan dat het aantal kandidaten een knelpunt is.
  • 56% geeft echter aan dat vooral (ook) de competenties van de kandidaten die zich aandienen een struikelblok vormt.
  • Maar met 60% is de grootste drempel vaak nog de motivatie van de kandidaten die te wensen overlaat. 
  • Taal is veel minder vaak een issue voor onze bedrijven: slechts 7% vindt dit een struikelblok.
    
    
• Investeren in bedrijfscultuur en werksfeer en flexibiliteit bieden op vlak van werkuren blijken voornaamste tactieken waarmee bedrijven trachten het verschil te maken om nieuwe werknemers te overtuigen.
  • 2 op 3 werkt doelbewust aan de sfeer in het bedrijf door middel van teambuildings, kleine events, werkomgeving, … (67%)
  • Bedrijven trachten zich eerder te onderscheiden op vlak van flexibiliteit inzake werkuren (56%), dan op vlak van extralegale voordelen (46%). Op een cafetariaplan zet slechts 13% van alle respondenten in.
  • Ook employer branding (38%), samenwerking met onderwijs (34%), inzetten op talent management en ontwikkelingskansen (30%) en een sterk uitgewerkt onthaalbeleid zijn creatieve tactieken waarmee heel wat bedrijven proberen uit de band te springen.
  • Iets minder dan een kwart (23%) van de Limburgse bedrijven geeft aan voor de invulling van hun vacatures regelmatig samen te werken met specifieke aanwervingskanalen, zoals doelgroepgerichte vzw’s of VDAB.
    
    
• De belangrijkste beleidsmaatregelen en/of hervormingen voor een betere werking van de arbeidsmarkt zijn volgens de Limburgse bedrijven:

1. Verbetering van de verhouding bruto-nettoloon (verlaging werknemersbijdragen). 57% zet dit in zijn persoonlijke TOP 3.
2. Beperking van werkloosheidsuitkeringen in de tijd (45%)
3. Verlaging werkgeversbijdragen op lonen (44%)
4. Hervorming automatische loonindexering (38%)
5. Lagere ontslagkosten (23%)
6. Verregaande administratieve vereenvoudiging
7. Meer mogelijkheden om prestatiegericht te verlonen
8. Flexibilisering van de arbeidstijd (incl. meer en/of goedkopere overuren)
9. Gerichte en doorgedreven activering van de arbeidsreserve
10. Arbeidsmigratie vereenvoudigen

• Over punt 1: Limburgse bedrijfsleiders en ondernemers nagenoeg unaniem (97%): zolang het verschil tussen werken en niet-werken niet drastisch verhoogd wordt, zal de beoogde werkzaamheidsgraad van 80% een utopie blijven.
  
  
• Over punt 4: Met opnieuw een stevige automatische loonindexering in het vooruitzicht - gezien de verwachte inflatie van 3 tot 4% voor 2024 - verwacht bijna driekwart van de Limburgse bedrijven een belangrijke impact op de evolutie van de tewerkstelling in het bedrijf:
  • 1 op 7 (13%) is hierdoor genoodzaakt personeelsbestand in te krimpen
  • Bijna 4 op 10 (38%) zet bijkomende aanwervingen stop
  • Nog eens 1 op 5 (21%) verwacht lagere groei en uitbreiding van aantal werknemers
  • Slechts iets meer dan 1 op 4 (28%) verwacht geen impact

In een reactie op dit 11de Limburgs Arbeidsmarktrapport stellen Ruben Lemmens, gedelegeerd bestuurder VKW Limburg en Bart Lodewyckx, gedelegeerd bestuurder UNIZO Limburg: 

“De afgelopen 12 maanden stond de jobgroei bij onze Limburgse bedrijven voor het tweede jaar op rij op een eerder laag pitje. Toch waren er nog meer bedrijven die jobs bij creëerden. Positief is zeker ook dat veel van onze bedrijven het komende jaar nog jobgroei zien. En dit ondanks de aanhoudende moeilijke economische omstandigheden. Dit bewijst nog maar eens de veerkracht, ambitie en gedrevenheid van onze bedrijven. Onze ondernemers blijven, samen met hun medewerkers, moedig doorgaan en werken aan de toekomst.”

“Maar zelfs als bedrijven geen personeelsgroei verwachten, staat dat nog niet gelijk aan geen vacatures hebben. Het vinden van medewerkers blijft een knelpunt. De arbeidsmarktkrapte wordt er nauwelijks minder op. Nog altijd heeft meer dan 3 op 4 Limburgse bedrijven problemen om vlot medewerkers te vinden, hun nieuwe vacatures in te vullen of in vervanging te voorzien. Geen goed nieuws voor toekomstige investeringsbeslissingen, want maar liefst 2 op de 3 bedrijven zien zich in hun noodzakelijke groei geremd juist door een gebrek aan personeel.”

“Daarom blijven we hameren op krachtige maatregelen die de concurrentiekracht van onze bedrijven optillen en de knelpunten en handicaps aanpakken op vlak van kostencompetitiviteit, nutteloze administratieve overlast en de stroeve werking van onze arbeidsmarkt. We hebben vooral nood aan een werkzamere arbeidsmarkt: meer mensen áán het werk én een arbeidsmarkt die béter wérkt.”

“Onze provincie scoorde de voorbije jaren relatief goed op vlak van werkzaamheidsgraad. Nooit eerder waren er in Limburg meer mensen aan de slag, maar we komen dan ook van erg ver. Per 100 personen tussen 20 en 64 jaar zijn er vandaag in Limburg nog altijd maar 76 aan het werk. 24% van de bevolking op beroepsactieve leeftijd is dus niét aan het werk en slechts een miniem deel daarvan zoekt naar werk. Er is dus nog een groot potentieel.”

“De Limburgse bedrijfsleiders en ondernemers zijn unaniem: zolang het verschil tussen werken en niet-werken niet drastisch wordt verhoogd, blijft de beoogde werkzaamheidsgraad van 80% of liefst nog meer een utopie. Werken moet meer beloond worden. Door de werknemersbijdragen te verlagen, zodat werknemers netto meer overhouden van hun brutoloon, en door de kloof met uitkeringen en alle daarbij horende sociale tarieven en kortingen veel verder uit te diepen. Onze bedrijven wijzen echter ook op een kwalitatief probleem: vaak vormen de competenties en de motivatie van kandidaten een struikelblok bij het invullen van vacatures.”

“Vandaar onze oproep aan de federale regeringsonderhandelaars om eindelijk onze arbeidsmarkt fundamenteel te veranderen. De recepten zijn gekend en hebben onze ondernemers in dit rapport nog eens opgelijst: de werkloosheid beperken in de tijd, een lagere belastingdruk op arbeid, aanpak van de automatische loonindexering, lagere ontslagkosten, meer flexibiliteit, focus op opleiding, sterk onderwijs en levenslang leren, snellere opvolging en begeleiding van niet-actieven,…. Het wordt tijd om uit te serveren.”

Klik hier om het volledige rapport te downloaden.